20o    ΓΥΜΝAΣΙΟ   ΠΑΤΡΑΣ

ΑΡΧΙΚΗ

 

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ

ΘΕΜΑ : ΝΕΡΟ - ΠΟΤΑΜΟΣ ΓΛΑΥΚΟΣ

 

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι μαθητές της  περιβαλλοντικής ομάδας  του 20ου Γυμνασίου Πατρών μαζί με τους καθηγητές ( Ι.Παπαϊωάννου, Α.Γεωργόπουλο, Α.Σαββανή ) ασχολήθηκαν με διάφορα θέματα που αφορούν το νερό όπως είναι : Η χρήση του , οι ιδιότητές του, η χημική του ανάλυση, η γεωλογική του περιγραφή κ.α. Με αυτές τις δραστηριότητες διαπιστώσαμε πόσο σημαντικό είναι το νερό στο περιβάλλον και στη ζωή του ανθρώπου ο οποίος όμως αγνοεί την σπουδαιότητά του και κάνει αλόγιστη χρήση αυτού.

 

2. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΕΡΟ

Το νερό όπως γνωρίζουμε είναι μια χημική ένωση υδρογόνου (Η) και οξυγόνου(Ο) που συμβολίζεται με τον τύπο Η2Ο. 
Eμφανίζεται και με τις 3 μορφές της ύλης, του στερεού, του υγρού και του αερίου κάτω από τις   συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης που επικρατούν στη γή. Αυτό το πολύτιμο υγρό  είναι τόσο απαραίτητο για τη ζωή, όσο ο αέρας , η τροφή και το φώς του ήλιου.
Ένα μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας την αισθάνεται οδυνηρά αυτή την αλήθεια. Αντίθετα στις περιοχές εκείνες της Ευρώπης και της Αμερικής που έχουν άφθονο νερό , ο αγώνας για την εξασφάλισή του δεν αποτελεί το επίκεντρο της δραστηριότητας των ανθρώπων γι'αυτό και δεν εκτιμούν όσο πρέπει την αξία του νερού.

 

3. ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

Ο άνθρωπος χρειάζεται για 3 κύριες χρήσεις το νερό : για τον εαυτό του, για τη βιομηχανία και για την γεωργία. Είναι εκείνο που έχει ανάγκη ο άνθρωπος περισσότερο από καθετί. Μπορεί να ζήσει πολλές μέρες χωρίς τροφή αλλά θα πεθάνει μέσα σε λίγες μέρες αν του λείψει εντελώς το νερό .Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται κατά 60% από νερό. Ο λόγος που δεν μπορούμε να ζήσουμε για πολύ χωρίς νερό είναι ότι το νερό φεύγει αδιάκοπα από το σώμα μας και γι' αυτό πρέπει να αναπληρώνεται γρήγορα.

Οι μορφές με τις οποίες το νερό αποβάλλεται από το σώμα μας είναι τρείς :με τον ιδρώτα, τα ούρα και την εκπνοή. Σημαντική είναι επίσης η συμβολή του νερού για την καθαριότητα του ανθρώπινου σώματος . Το νερό είναι απαραίτητο για την καθαριότητα του σώματος ώστε να αποφευχθούν τυχόν μολυσματικές ασθένειες

Σπουδαία θέση έχει η χρήση του νερού στην γεωργία. Σε χώρες όπως π.χ το Πακιστάν το χαμηλό ύψος ετήσιας βροχόπτωσης επιτρέπει την καλλιέργεια πολύ λίγων ειδών γεωργικών φυτών , γι' αυτό και είναι απαραίτητη η τεχνητή άρδευση. Σκοπός αυτής της τεχνικής είναι να συμπληρώσει την βροχόπτωση για να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατόν παραγωγή.

Ακόμα, μεγάλες ποσότητες νερού χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία. Μερικοί βιομηχανικοί κλάδοι δεν είναι πολύ σημαντικοί για την επιβίωση, αλλά χρησιμεύουν για να προσφέρουν στον άνθρωπο υπηρεσίες και αγαθά που θεωρούνται σήμερα σαν ένα "σήμα κατατεθέν" του πολιτισμού μας. Αλλοι κλάδοι, βέβαια είναι σημαντικοί όπως π.χ η βιομηχανία ειδών αγροτικού εξοπλισμού και παραγωγής καυσίμων.

 

4.  Ο ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

Ο υδρολογικός κύκλος αρχίζει από τη θάλασσα και καταλήγει στη θάλασσα. Η κυκλική αυτή πορεία δεν αλλάζει ποτέ στις γενικές της γραμμές, υπάρχουν όμως πολύ διαφορετικοί δρόμοι ή υπόκυκλοι που μπορεί να ακολουθήσει το νερό.

Το νερό εξατμίζεται από τους ωκεανούς και οι υδρατμοί μεταφέρονται από τους ανέμους πάνω από την ξηρά, όπου πέφτουν σαν βροχή, σαν χιόνι ή σαν χαλάζι. Η μισή ποσότητα αυτού του νερού εξατμίζεται μόλις πέσει στη γή.

Το υπόλοιπο επιστρέφει στη θάλασσα μέσα από ποτάμια, λίμνες και υπόγειες φλέβες. Ο άνθρωπος χρησιμοποιεί το νερό παγιδεύοντάς το με διάφορους τρόπους και σε διάφορα στάδια αυτού του κύκλου πριν ξαναγυρίσει στη θάλασσα.
Σήμερα οπωσδήποτε ο υδρολογικός κύκλος δεν είναι ακριβώς ο ίδιος , όπως ήταν άλλοτε επειδή ο άνθρωπος παίρνει μεγάλες ποσότητες νερού από τα ποτάμια, τις λίμνες και το υπέδαφος. Έτσι έχουν γίνει πιο περίπλοκοι οι παλιοί υπόκυκλοι και έχουν δημιουργηθεί νέοι. Δεν είναι λοιπόν δυνατόν να περιγράψουμε τον υδρολογικό κύκλο ανεξάρτητα από τις ενέργειες του ανθρώπου .
 

5.Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΓΛΑΥΚΟΣ

Ο ποταμός Γλαύκος βρίσκεται Νότια της πόλης των Πατρών και πηγάζει από το όρος Παναχαϊκό, τροφοδοτούμενος από πολλές μικρότερες πηγές (Σουλίου, Κεφαλόβρυσου, Ζουμπάτας κλπ) και διαρρέει την πεδιάδα των Πατρών. Χρησιμοποιείται κυρίως για αρδεύσεις, παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος (Υ.Η.Σ Γλαύκου), ύδρευση της πόλης των Πατρών (χειμερινούς μήνες) και στις νεροτριβές (για καθαρισμό χαλιών κλπ).

Ένα μεσημέρι μετά το   σχολείο, συγκεντρώθηκε η περιβαλλοντική ομάδα και διασχίσαμε το ποτάμι του Γλαύκου. Είχαμε εφοδιαστεί με φωτογραφικές μηχανές και άδεια μπουκάλια για να πάρουμε δείγματα νερού από το ποτάμι και τις πηγές του. Επίσης πήραμε δείγμα νερού και από την πηγή του Γλαύκου (Ζαχαρόπουλου) που βρίσκεται στην είσοδο του Υδροηλεκτρικού Εργοστασίου Γλαύκου.

Ύστερα από δύο ημέρες, μετά από πρόσκληση, μας επισκέφθηκε στο σχολείο ο κ. Μάκης Χαλκιόπουλος, καθηγητής χημικός με μεγάλη εμπειρία στις περιβαλλοντικές ομάδες. Ο κ.Χαλκιόπουλος είχε τα απαραίτητα αντιδραστήρια με τα οποία έκανε την χημική ανάλυση του νερού.
    Η περιβαλλοντική ομάδα παρακολούθησε όλη αυτή τη διαδικασία με ενδιαφέρον και προθυμία. Ένα από τα αποτελέσματα της χημικής ανάλυσης του νερού είναι ότι η σκληρότητα στην πηγή του Ζαχαρόπουλου είναι 9 μονάδες, τη στιγμή που τα καλύτερα εμφιαλωμένα έχουν σκληρότητα 20-35 μονάδες.

 

6. ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ - ΦΙΛΤΡΑΡΙΣΜΑ - ΧΗΜΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ

ΧΛΩΡΙΩΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

Mια από τις επισκέψεις της Περιβαλλοντικής Ομάδας ήταν στο Διυλιστήριο της Πάτρας, μετά από συνεννόηση με την ΔΕΥΑΠ.
Στο χώρο μας ξενάγησε χημικός μηχανικός και μας περιέγραψε τον τρόπο με τον οποίο διυλίζεται το νερό.
Υπάρχουν πολλές μέθοδοι που εφαρμόζονται για την απολύμανση του νερού.
Το νερό συγκεντρώνεται και αποθηκεύεται σε υδατοδεξαμενές .Το σύστημα καθαρισμού που εφαρμόζεται εδώ, εξαρτάται κυρίως από την ποιότητα του εισερχόμενου νερού. Η διαδικασία καθαρισμού διακρίνεται κυρίως σε δύο στάδια : στο πρώτο στάδιο απομακρύνονται τα μεγαλύτερα ξένα σώματα που αιωρούνται στο νερό και στο δεύτερο στάδιο συμπληρώνεται ο καθαρισμός και ελαττώνεται πολύ η περιεκτικότητα του νερού σε βακτηρίδια με τη βοήθεια συνήθως μιάς δεύτερης σειράς φίλτρων άμμου. Όσα βακτηρίδια μπορεί να έχουν απομείνει, καταστρέφονται με χλώριο μέσα σε ειδική δεξαμενή. Έτσι το νερό αποστειρώνεται.

Σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες σήμερα το νερό που προορίζεται για οικιακή χρήση αποστειρώνεται. Αν και το χλώριο είναι δηλητηριώδες, μικρές αναλογίες του διαλυμένες στο νερό δεν είναι βλαβερές. Η χρήση χλωρίου είναι ο πιο επιτυχημένος συνδυασμός με μικρό κόστος και ικανοποιητικό αποτέλεσμα.

Από την ενημέρωση αυτή συμπεράναμε ότι το νερό με το οποίο τροφοδοτείται η Πάτρα είναι πιο καθαρό από τα διάφορα εμφιαλωμένα μπουκάλια που κυκλοφορούν στην αγορά. Με αυτό το έργο λύθηκε ένα από τα σημαντικότερα
προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι κάτοικοι της Πάτρας τα τελευταία χρόνια. Όλοι θα θυμόμαστε συμπολίτες μας να κουβαλάνε ποσότητες νερού από τις διάφορες πηγές, προκειμένου να καλύψουν καθημερινές ανάγκες οικιακής φύσης.

 

7. ΠΗΓΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΑΣ

Ο κυριότερος τρόπος παροχής νερού στον άνθρωπο είναι οι πηγές. Συγκεκριμένα όταν αναφερόμαστε σ' αυτές εννοούμε τον τόπο από τον οποίο αναβλύζει νερό, που προέρχεται από υπόγειες υδροφόρες αποθήκες. Μέσα σε αυτές το νερό ανανεώνεται , χάρη στις βροχές και στο λιώσιμο του χιονιού.

 

Οι πηγές της περιοχής μας είναι οι ακόλουθες:

 

Στην ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΟΥΛΙΟΥ : α) Λιούγκανη,  β) Σπηλιά (Χαρμαντέϊκα), γ)  Σαλαπάντρα (Μοιροχώραφα), δ)Σούρπι (Παναγία), ε) Νερόμυλος του Λαζανά στ) Κεφαλόβρυσο (Χαρμαντέϊκα).

Στην ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΟΙΡΑ: α)Νερόμυλος του Αγγελή (Πατσέϊκα), β)Ζουμπάτα, γ)Νερόμυλος του Ζαφειρόπουλου (Ζουμπάτα).

Η περιβαλλοντική ομάδα επισκέφθηκε την πηγή Παναΐτσα στο Άνω Σούλι και την πηγή της Ζουμπάτας στην περιοχή Μοίρα. Έτσι είδαμε από κοντά το νερό που αναβλύζει από τη γη.

 

 

8. ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

  Το νερό ξεκινάει από την περιοχή του Σουλίου, μετά κατεβαίνει με σωλήνες στο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο του Γλαύκου και εν συνεχεία χρησιμοποιείται για άρδευση της πεδιάδας της Πάτρας. Η ποσότητα του νερού χωρίζεται σε πέντε αυλάκια.


   1) Το Σαραβαλέικο
   2)Το Μπεγουλακέϊκο
   3) Το Λαλέϊκο
   4) Περιβόλας - Εγλυκάδας- Πάτρας
   5) Το Ρουμανέϊκο

 

Τις νυχτερινές ώρες το νερό αποθηκεύεται σε δύο (2) δεξαμενές (στέρνες) που υπάρχουν στην περιοχή και την ημέρα χρησιμοποιείται για άρδευση των χωραφιών.
Παλαιότερα οι κτηματίες πλήρωναν το νερό ανάλογα με τα στρέμματα που πότιζε ο καθένας, τώρα όμως το σύστημα άλλαξε και οι κτηματίες πληρώνουν το νερό 1000 δρχ ανά ώρα. Τους χειμερινούς μήνες μέρος του νερού διυλίζεται και εν συνεχεία τροφοδοτείται η Πάτρα για ύδρευση. Το υπόλοιπο καταλήγει στη θάλασσα .   Τους καλοκαιρινούς μήνες το χρησιμοποιούν οι κτηματίες για πότισμα. Τα αρδευτικά αυλάκια τα διαχειρίζεται το Τ.Ο.Ε.Β . Αυτό τοποθετεί υδρονομείς (νεροπούλους) στα ανωτέρω 5 αυλάκια, οι οποίοι διανέμουν το νερό στους κτηματίες για άρδευση.
 

9. Ο  Υ.Η.Σ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΓΛΑΥΚΟΥ

Ο Υ.Η.Σ Γλαύκου είναι ο πρώτος Υδροηλεκτρικός Σταθμός που έγινε στην Ελλάδα. Η θεμελίωση έγινε το 1922 από Γερμανοαυστριακή Εταιρεία. Σε λειτουργία μπήκε το 1925.
    Στους υδροηλεκτρικούς σταθμούς εκμεταλλευόμαστε τη δυναμική ενέργεια του νερού, που πέφτει από ύψος. Η δυναμική ενέργεια του νερού μετατρέπεται σε κινητική και στη συνέχεια η κινητική στην γεννήτρια σε ηλεκτρική. Ο Υ.Η.Σ Γλαύκου δεν έχει λίμνη ηρεμίας, όπως   οι μεγάλοι Υ.Η.Σ (Κρεμαστά, Λάδωνας,Καστράκι,Πουρνάρι, κ.λ.π).

 Για το λόγο αυτό εγκάρσια στην κοίτη του χειμάρρου υπάρχουν δύο θυροφράγματα : ένα αυτόματο και ένα ηλεκτροκίνητο.Έτσι δημιουργείται μια μικρή δεξαμενή, που επιτρέπει τη ροή του νερού προς τη σήραγγα προσαγωγής. Η σήραγγα προσαγωγής έχει μήκος 1695 μ. και καταλήγει στον πύργο εκτόνωσης, που είναι πάνω από το εργοστάσιο.

 

 

Απ' τον πύργο εκτόνωσης το νερό    οδηγείται μέσω μεταλλικού αγωγού μήκους 300μ. στις μονάδες.   Το ύψος πτώσεως είναι 150μ.

Ο Υ.Η.Σ Γλαύκου, μετά την ανακαίνιση που ξεκίνησε το 1995 και τελείωσε το 1997 έχει δύο μονάδες : 1)Την PELTON ισχύος 1500 k.w και 2) Την FRANCIS ισχύος 2800 k.w. Συνολικά 4 M.W περίπου , τη στιγμή που η Πάτρα σε ώρες αιχμής χρειάζεται 80 M.W .Το νερό που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας μετά τον στρόβιλο οδηγείται μέσω του αγωγού φυγής , ένα μέρος προς τα διυλιστήρια της ΔΕΥΑΠ και ένα άλλο για την άρδευση αγροτικών εκτάσεων.
Ο Υ.Η.Σ του Γλαύκου είναι ένας σταθμός συνεχούς ροής και εξαρτάται από τις βροχοπτώσεις και τα χιόνια που πέφτουν στην περιοχή, γιατί δεν έχει λίμνη αποθήκευσης.
 

10. ΑΛΛΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

Στην περιοχή μας υπάρχουν αρκετές νεροτριβές, παραδοσιακές και σύγχρονες ("Κατσιγιάννη", "Νταβλούρου", "Γερούση").
Η περιβαλλοντική ομάδα ένα μεσημέρι επισκέφθηκε μια από τις νεροτριβές που υπάρχουν στην περιοχή της Περιβόλας, την παραδοσιακή νεροτριβή του "Γερούση"
.

Στις παραδοσιακές νεροτριβές το νερό πέφτει από μεγάλο ύψος σε μια "γούρνα" στην οποία γίνεται ο καθαρισμός των ρούχων , χαλιών, κουβερτών κ.λ.π χωρίς τη χρήση χημικών και απορρυπαντικών.

11. Χ.Υ.Τ.Α

Η Περιβαλλοντική Ομάδα του σχολείου μας σε συνεργασία με το Δήμο της Πάτρας επισκέφθηκε τον χώρο υγειονομικής ταφής απορριμμάτων ΧΥΤΑ, στην Ξερόλακα.

 

 

Εκεί μας ενημέρωσαν οι υπεύθυνοι ότι με το νέο τρόπο υγειονομικής ταφής δεν μολύνεται πλέον ο υδροφόρος ορίζοντας, διότι έχει γίνει στεγανοποίηση του πυθμένα της Ξερόλακας με πλαστικό υψηλής αντοχής (P.V.C).

Επίσης μας ενημέρωσαν και για το νέο εργοστάσιο ανακύκλωσης υλικών (χαρτί, γυαλί, αλουμίνιο) και την οργάνωση συγκομιδής τους με ειδικούς κάδους που θα τοποθετηθούν στην πόλη της Πάτρας.
Καθ' όλη την διάρκεια της χρονιάς τα παιδιά της Περιβαλλοντικής Ομάδας αποκομίσαμε πολλές θετικές και ενδιαφέρουσες εμπειρίες.
Γνωρίσαμε και επισκεφθήκαμε πολλά μέρη άγνωστα για μας, ενώ μας δόθηκε η ευκαιρία να κατανοήσουμε τη σπουδαιότητα του νερού για τη ζωή μας.

Το μήνυμά μας, θα πρέπει να είναι όλοι μαζί να περιορίσουμε τη σπατάλη του νερού και να προσελκύσουμε ακόμα περισσότερα παιδιά στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την προστασία του περιβάλλοντος.

Τέλος θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε πρώτα απ' όλα τους καθηγητές που συνεργάστηκαν μαζί μας, τις σπουδάστριες των Τ.Ε.Ι Όλγα Δουβίτσα και Αγαθή Λιούμη που μας έδωσαν και αυτές κάποια στοιχεία για το νερό και την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση γενικότερα. Ακόμη ευχαριστούμε τον κ. Μάκη Χαλκιόπουλο που έκανε την ανάλυση του νερού και την κ. Κουτσουμπάρδη, υπεύθυνη του γραφείου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στη Δ/ση Β/θμιας Εκπαίδευσης Ν.Αχαίας.
Eπίσης τον αντιδήμαρχο Πατρών κ. Χριστόπουλο Κων/νο , τον κ.Κωνσταντακόπουλο Κων/νο υπεύθυνο της διεύθυνσης περιβάλλοντος του Δήμου Πατρέων καθώς και τους υπεύθυνους του Χ.Υ.Τ.Α. και διυλιστηρίου για την βοήθεια και την συνεργασία τους στην ανωτέρω προσπάθεια μας

 

Τ Ε Λ Ο Σ

Την ανωτέρω εργασία επιμελήθηκαν :

1. Γεωργόπουλος Ασημάκης (Καθηγητής Φ.Α - 20ου Γυμνασίου Πάτρας)

      2. Παπαβασιλείου Γεωργία (Τεχνικός Υποστήριξης Σχολικού Εργαστηρίου)

<- Πίσω στις Δραστηριότητες του σχολείου

ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΣ
Ιστορία
Καθηγητές
Μαθητές
Μαθήματα
Βιβλιοθήκη
Ευρωπαϊκά Προγράμματα
Διεθνή Προγράμματα
Δραστηριότητες
Εκδηλώσεις
Η ΠΟΛΗ ΜΑΣ
Ιστορία της πόλης
Αξιοθέατα
Φωτογραφίες
ΧΡΗΣΙΜΑ
Συνδέσεις
Επικοινωνία
Χάρτης site
ΝΕΑ
ENGLISH VERSION